W trosce o zdrowe oczy

Oczy to jeden z najważniejszych narządów zmysłów, można nazwać je naszym „oknem na świat”. Tymczasem coraz więcej osób zmaga się z rozmaitymi wadami wzroku i innymi chorobami oczu, czasem bardzo poważnymi. Niektóre z nich rozwijają się bardzo powoli, w sposób niezauważalny, inne występują wraz z wiekiem, jeszcze inne stanowią powikłanie chorób przewlekłych. Regularne badania wzroku i wizyty u okulisty w przypadku jakichkolwiek niepokojących sygnałów pozwolą nam cieszyć się zdrowymi oczami i dobrym wzrokiem przez wiele lat.

Gałka oczna to wyjątkowo misterny narząd, który wychwytuje promienie świetlne, zaś nasz mózg interpretuje docierający do niego obraz. Światło, trafiające do oka przez rogówkę i źrenicę, dociera do soczewki, w której załamuje się pod różnymi kątami i skupia na siatkówce oka – tak przynajmniej funkcjonuje zdrowe oko bez wad wzroku. Stamtąd wędrują do mózgu impulsy nerwowe, dzięki którym powstaje widziany przez nas obraz.

Jeśli jednak oko nie działa prawidłowo, np. rogówka ma nieprawidłowy kształt, albo też wiązka światła załamuje się przed siatkówką lub poza nią, mamy do czynienia z wadami wzroku. Najczęstsze z nich, to krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm, a także starczowzroczność – wada, która rozwija się wraz z wiekiem. Do rzadziej występujących wad wzroku zalicza się wrodzone upośledzenie widzenia barw (daltonizm) oraz tzw. kurza ślepota – choroba, która sprawia, że gorzej widzimy przy słabym oświetleniu, np. w godzinach wieczornych.

Z wizytą u okulisty

W okulistyce bardzo ważna jest profilaktyka, dlatego warto regularnie odwiedzać gabinet okulistyczny i kontrolować wzrok – nawet bez konkretnych dolegliwości. W przypadku, gdy wszystko jest w porządku, wystarczy wizyta raz na trzy lata. Wskazaniem do częstszych odwiedzin są zauważone problemy ze wzrokiem, pogorszenie jakości widzenia, ale także stany zapalne spojówek i powiek, bóle i uczucie ucisku w oczach, nadwrażliwość na światło, zbyt częste mruganie oczami i zaciskanie powiek, pieczenie i uczucie podrażnienia. Warto skontrolować też wzrok, gdy w polu widzenia pojawiają się ledwo zauważalne ciemne punkciki. Oczy badamy także zaczynając nową pracę oraz starając się o wystawienie prawa jazdy. Osoby, które ukończyły 45. rok życia, powinny odwiedzać okulistę przynajmniej raz na dwa lata. W przypadku schorzeń takich, jak cukrzyca, stwardnienie rozsiane czy choroby układu krążenia kontrolne wizyty w gabinecie okulistycznym powinny odbywać się częściej, np. co pół roku lub co 3 miesiące, zgodnie z zaleceniami lekarza. Regularnie kontrolować powinny się także osoby stale przyjmujące leki mogące uszkodzić nerw wzrokowy.

Na początku wizyty lekarz przeprowadza dokładny wywiad, pytając nie tylko o powód wizyty, ale także ogólny stan zdrowia, przebyte choroby, zarówno okulistyczne, jak i inne (np. nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę) oraz przyjmowane leki. Powinien też zapytać o występowanie chorób oczu w najbliższej rodzinie. Następnie przystępuje do badania – zaczyna od skontrolowania stanu spojówek, obejrzenia przedniej części oka i powiek. Kolejnym krokiem jest badanie ostrości wzroku do dali i do bliży – używa się do tego tablic okulistycznych. Każde oko bada się osobno – drugie powinno być zasłonięte. W przypadku problemów z odczytaniem ciągu znaków lekarz przykłada do oka próbne szkła korekcyjne o różnej mocy, aż pacjent zacznie wyraźnie widzieć znaki na tablicy. Ostrość wzroku do dali bada się z odległości około 5-6 metrów, do bliży natomiast z odległości 30-40 cm. Oprócz tradycyjnego badania wzroku lekarz może wykonać tzw. badanie komputerowe – przy pomocy urządzenia zwanego autorefraktometrem. Nie powinno ono zastępować tradycyjnego badania, stanowi jednak jego dobre uzupełnienie, szczególnie w przypadku złożonych wad wzroku (gdy np. krótko- lub dalekowzroczności towarzyszy astygmatyzm).

Warto wykonać też pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Dokonuje się go przy pomocy specjalnego urządzenia – tonometru. W przypadku stosowania tonometru bezdotykowego nie jest konieczne znieczulanie pacjenta – ciśnienie w oku mierzy się dzięki specjalnemu silnemu prądowi powietrza, który spłaszcza rogówkę. Prawidłowe ciśnienie w gałce ocznej nie powinno być wyższe, niż 21-22 mmHg.

Kolejnym badaniem jest szczegółowe badanie oka – osadzenie, ustawienie i ruchomość gałek ocznych, a także wygląd powiek i spojówek. Następnie przy pomocy lampy szczelinowej lekarz kontroluje poszczególne fragmenty oka.

Gdy konieczne jest badanie dna oka, najczęściej trzeba użyć specjalnych kropli, które rozszerzą źrenice. Po wykonaniu tego badania z użyciem kropli nie należy przez jakiś czas siadać za kierownicą – warto mieć to na uwadze. Lekarz zwykle uprzedzi nas o tym, albo zaproponuje inny termin. Badanie dna oka jest bardzo ważne, pozwala bowiem zdiagnozować większość chorób oczu, także choroby nowotworowe. Pozwala także ocenić stan zaawansowania zmian w oku w przypadku chorób towarzyszących, takich jak np. cukrzyca.

W przypadku podejrzenia jaskry, zwyrodnienia plamki żółtej czy innych chorób może być wskazane wykonania badania pola widzenia. Gdy jest taka potrzeba, lekarz bada także wrażliwość źrenic na światło i widzenie barw. Badanie widzenia barw przeprowadza się używając specjalnej planszy z różnymi odcieniami czerwieni i zieleni. Pacjent zakrywa jedno oko i odpowiada na pytania lekarza dotyczące natężenia wskazanego koloru. Jeśli pojawiają się problemy z widzeniem barw, może to świadczyć o uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Odruchy źreniczne bada się w zaciemnionym pomieszczeniu – na źrenicę każdego oka kieruje się strumień światła i obserwuje reakcję, czyli prędkość zwężania się. W obu oczach reakcja powinna być symetryczna. Jeśli reakcje źrenic są spowolnione lub w ogóle pozostają one nieruchome, to także może być oznaką uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Co grozi naszym oczom?

Oprócz wrodzonych i nabytych wad wzroku, naszym oczom grozi wiele innych chorób, które mogą zarówno utrudniać komfort codziennego funkcjonowania, jak i spowodować problemy z prawidłowym widzeniem lub nawet utratę wzroku.

Najczęstsze wady wzroku:

• Krótkowzroczność (miopia) – to jedna z najczęstszych wad. Występuje niezależnie od wieku i pogłębia się, jeśli nie jest prawidłowo korygowana. W tym schorzeniu docierające do oka promienie świetlne zbiegają się nie w samej siatkówce, a przed nią, co sprawia, że widziany obraz jest nieostry – osoby z taką wadą wzroku wyraźnie widzą jedynie to, co znajduje się najbliżej nich, przedmioty znajdujące się dalej są zamazane i niewyraźne. Krótkowzroczność bardzo utrudnia codziennie funkcjonowanie i wymaga stałego noszenia szkieł korekcyjnych o mocy ujemnej (minusowej) – soczewek kontaktowych lub okularów. Na pogłębianie się tej wady może wpłynąć częste czytanie przy niewłaściwym świetle, praca przy komputerze, długie skupianie wzroku na ekranie czytnika, tabletu czy telefonu komórkowego.
• Dalekowzroczność (hyperopia), zwana też nadwzrocznością – w tym przypadku wiązka światła docierająca do oka skupia się za siatkówką. Osoba z tą wadą widzi wyraźnie tylko na odległość – przedmioty znajdujące się bliżej są niewyraźne i rozmyte. Dalekowzroczność powinna być korygowana przy pomocy okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych o mocy dodatniej (plusowej). Wada ta bardzo utrudnia czytanie i pisanie, więc szczególnie u dzieci powinna być szybko zdiagnozowana i poddana korekcie. Warto wiedzieć, że nadwzroczność często występuje u małych dzieci – do momentu, dopóki narząd wzroku nie rozwinie się w pełni. Kiedyś uważano także, że nadwzroczność jest przypadłością wieku dojrzałego, obecnie definiuje się inną jednostkę chorobową występującą z wiekiem, zwaną starczowzrocznością.
• Astygmatyzm – przyczyną tej wady jest niewłaściwa krzywizna rogówki lub (rzadziej) nieprawidłowy kształt soczewki oka. Wiązka światła wpadająca do oka nie skupia się wtedy prawidłowo na siatkówce, czego efektem jest rozmywający się, niekiedy zniekształcony obraz – zarówno z bliska, jak i z daleka. Astygmatyzm może towarzyszyć zarówno krótko- jak i dalekowzroczności. Przy tym schorzeniu niezbędne jest noszenie odpowiednich szkieł korekcyjnych, tzw. cylindrycznych. Nieleczony astygmatyzm, oprócz problemów z ostrością widzenia, może spowodować bóle głowy, dyskomfort, częste mrużenie i zaciskanie oczu.
• Starczowzroczność (presbiopia) – jest konsekwencją naturalnego procesu starzenia się organizmu, w tym także narządu wzroku. Wraz z wiekiem (zwykle pierwsze objawy pojawiają się po ukończeniu 40. roku życia) soczewka oka traci elastyczność, co utrudnia wyraźne widzenie. Charakter zmian przypomina bardziej te charakterystyczne dla nadwzroczności, choć zdarza się, że pojawiają się także problemy z wyraźnym widzeniem przedmiotów znacznie oddalonych. W zależności od tego, czy starczowzroczność towarzyszy innym wadom wzroku, np. krótkowzroczności, czy nie, zależy sposób korekcji wzroku. Jeśli występują wyłącznie cechy nadwzroczności, wystarczą jedne szkła o mocy dodatniej, np. do czytania. W przypadku, gdy starczowzroczność dotknęła osobę krótkowzroczną, mogą być konieczne dwie pary okularów lub specjalne szkła progresywne.
• Daltonizm – wrodzone upośledzenie widzenia barw, to choroba spowodowana niedoborem fotopigmentów w siatkówce oka. Problem dotyczy przede wszystkim rozpoznawania koloru zielonego, w mniejszym stopniu pomarańczowego, czerwonego i żółtego. Wada ta występuje prawie wyłącznie u mężczyzn. Daltonizm może być wrodzony lub pojawić się w efekcie przebycia chorób siatkówki oka. Może też towarzyszyć takim chorobom, jak jaskra lub zaćma, być efektem urazu oka lub specyficzną konsekwencją starzenia się. Daltonizm jest schorzeniem, które bardzo utrudnia życie codzienne – choćby bezpieczne poruszanie się po drogach.
• Kurza ślepota – tym niezbyt sympatycznym mianem określa się znaczne pogorszenie widzenia w godzinach wieczornych czy w innych sytuacjach, gdy oświetlenie jest słabe. Przyczyną choroby jest gorsze funkcjonowanie pręcików znajdujących się w siatkówce oka.

Regularne wizyty u okulisty i wykonywanie badań pozwoli wykryć nie tylko istniejące wady wzroku, ale także, nie dające jeszcze wyraźnych objawów, początki niebezpiecznych chorób oczu, które mogą skończyć się nawet utratą wzroku. Choroby te często rozwijają się bardzo powoli. Niekiedy problemy ze wzrokiem mogą też sygnalizować inne, ogólnoustrojowe choroby, np. choroby układu krążenia lub cukrzycę.

Groźne choroby narządu wzroku:

• Jaskra – w chorobie tej występuje podwyższone ciśnienie śródgałkowe, występujące w wyniku trudności z odpływem płynu z gałki ocznej lub też jego nadprodukcją. Jaskra może występować także w wyniku niewystarczającego ukrwienia oka. Choroba prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i siatkówki, a w konsekwencji do znacznego pogorszenia lub nawet utraty wzroku. Rozwojowi jaskry sprzyja wiek (powyżej 35 lat), krótkowzroczność przekraczająca minus 4 dioptrie, a także czynniki dziedziczne, niskie ciśnienie tętnicze i skłonności do migren. Osoba cierpiąca na jaskrę przez dłuższy czas nie odczuwa żadnych dolegliwości, dlatego choroba jest tak niebezpieczna. Na zaawansowanym etapie choroby występują zaburzenia widzenia (problemy z widzeniem w ciemności, z całościowym widzeniem obrazu, obwódki wokół źródeł światła) oraz silne bóle głowy. Na jaskrę częściej chorują kobiety.
  Leczenie jaskry polega na podawaniu kropel obniżających ciśnienie w gałce ocznej, jeśli jednak stan oczu chorego się nie poprawia, niezbędny może być zabieg laserowy, a gdy i on nie przyniesie skutku – operacja.
• Zaćma, zwana też kataraktą – ta choroba ma różne oblicza. Najczęściej rozwija się wraz z wiekiem (zaćma starcza), może też być wynikiem urazu lub towarzyszyć innym chorobom, np. cukrzycy. Objawy zaćmy to wyraźne zmętnienie widzenia – pacjent widzi jak za mgłą, czasami też widziane przedmioty są nie tylko rozmyte, ale i otoczone kolorowymi otoczkami. Dość częste są problemy z oceną odległości widzianych przedmiotów. Zdarza się też obraz podwójny. Pacjent z zaawansowaną zaćmą może już tylko rozróżniać wyłącznie plamy światła. Choroba jest efektem utraty elastyczności soczewki oraz jej zmętnienia, postępującego z wiekiem. Najczęściej chorują osoby w wieku 60+. Jedyne skuteczne leczenie to leczenie operacyjne (zmętniałą naturalną soczewkę zastępuje się sztuczną), choć stosuje się także krople spowalniające rozwój choroby.
• Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) – choroba ta bywa najczęstszą przyczyną utraty wzroku u osób w wieku powyżej 50. roku życia. Charakterystyczne dla tej choroby jest rozmyte i niewyraźne widzenie z ciemną plamą w samym centrum pola widzenia. Objawy pojawiają się dopiero na dość zaawansowanym etapie, dlatego tak ważne jest regularne kontrolowanie wzroku. Zwyrodnienie plamki żółtej następuje w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych i wychwytujących światło receptorów siatkówki. Plamce szkodzi też zbyt ostre światło oraz promieniowanie ultrafioletowe. Przyczyny występowania choroby nadal nie są do końca poznane. Terapia polega na podawaniu leków poprawiających krążenie, witamin i luteiny, a w wysiękowej postaci choroby stosuje się terapię laserową.
• Retinopatia cukrzycowa – to jedno z częstszych powikłań cukrzycy. Uszkodzone w wyniku choroby naczynia krwionośne nie doprowadzają do siatkówki wystarczającej ilości substancji odżywczych. Ich osłabione ścianki mogą ponadto przepuszczać krew. Chory widzi niewyraźnie, a w polu widzenia zaczyna dostrzegać ciemne punkciki i inne zanieczyszczenia. W efekcie choroby zachodzą poważne zmiany w siatkówce oka, może nawet dojść do jej rozwarstwienia. W leczeniu retinopatii cukrzycowej, oprócz oczywiście prawidłowego kontrolowania choroby głównej, stosuje się laseroterapię.
• Zwyrodnienie siatkówki – może być spowodowane niedotlenieniem siatkówki, w wyniku niewłaściwie leczonych chorób uszkadzających naczynia krwionośne (nadciśnienie, miażdżyca). Jednym z objawów może być pogorszenie widzenia (wrażenie uszkodzenia widzianego obrazu, mroczki i ciemne punkty przed oczami). Leczenie polega na kontrolowaniu choroby podstawowej. Nie należy lekceważyć problemu, bo w sytuacji wylewu, zatoru lub zakrzepu w gałce ocznej można stracić wzrok.

Inne choroby, z którymi okulista ma do czynienia:

• Zapalenie spojówek – może być spowodowane alergią lub mieć podłoże bakteryjne. Oczy są przekrwione, piekące, ropieją, a spojówki są wyraźnie opuchnięte i zaczerwienione. Leczenie jest objawowe – krople czy maści łagodzące objawy. Alergicy powinni dostać środek przeciwhistaminowy nie tylko doustny, ale także w postaci kropli do oczu. Jeśli choroba ma związek z zakażeniem bakteryjnym, wtedy może być konieczne podanie antybiotyku.
• Zespół suchego oka – jest efektem zbyt małej produkcji łez lub ich nieprawidłowego składu, w związku z czym oko jest niewystarczająco nawilżone. W efekcie oczy pieką, są podrażnione, chory odczuwa wyraźną suchość i „piasek” pod powiekami. Dolegliwości nasilają się, jeśli osoba spędza dużo czasu przy komputerze. Zespół suchego oka może też towarzyszyć np. reumatoidalnemu zapaleniu stawów. Leczenie polega przede wszystkim na regularnym nawilżaniu oka specjalnymi kroplami, warto też zmienić nawyki. Jeśli pracujesz przy komputerze lub z innego powodu musisz mieć z nim często do czynienia, staraj się co jakiś czas, np. co godzinę odwracać oczy od ekranu i często mrugać.
• Męty w ciele szklistym – to dość częsta przypadłość. Pacjent uskarża się na dziwne zmętnienia i punkciki „pływające” w polu widzenia. Jeśli jest ich bardzo dużo, mogą znacząco pogarszać komfort widzenia. Choroba jest efektem niedotlenienia oka, które może być spowodowane różnymi czynnikami – zwyrodnieniem odcinka szyjnego kręgosłupa, stresem, a także wspomnianą już cukrzycą i chorobami układu krążenia. Zmętnienia mogą być pozostałością małego wylewu w gałce ocznej – jeśli krew nie wchłonie się całkowicie, drobne elementy krążą w ciele szklistym i mogą zaburzać pole widzenia. Choremu podaje się specjalne krople, jeśli natomiast zmiany są poważne, może być potrzebny zabieg laserowy rozdrabniający i usuwający zanieczyszczenia – witreoliza.

Dziecko u okulisty

Osobną sprawą jest kontrolowanie wzroku dzieci. Narząd wzroku u dziecka dynamicznie rozwija się do ok. 6. roku życia, dlatego niezbędne jest regularne kontrolowanie stanu jego oczu (nie tylko wzroku, ale także odpowiedniego funkcjonowania całej gałki ocznej) zarówno przez pediatrę, w ramach badań bilansowych 2-,4, 6- i 10-latków, jak i przez okulistę. W przypadku zauważenia jakichkolwiek odstępstw od normy, np. zezowania czy wad wzroku, niezbędna będzie jak najszybsza korekcja. Rodzice, którzy sami mają wady wzroku, powinni szczególnie dokładnie zwracać uwagę na stan oczu swoich dzieci.

Przed rozpoczęciem nauki w szkole i w okresie wczesnoszkolnym warto sprawdzać wzrok dziecka co roku, a w przypadku wykrycia nieprawidłowości częściej, np. co pół roku. Dotyczy to szczególnie krótkowzroczności. Niedostrzeżone w porę bądź nieodpowiednio korygowane wady wzroku mogą być przyczyną kłopotów z czytaniem i pisaniem, co może generować problemy w nauce i być przyczyną odstawania dziecka od rówieśników. Nie korygowane wady wzroku mogą stwarzać też inne problemy…

Przykładowo, uczeń krótkowzroczny ma problem z czytaniem tekstu napisanego na tablicy, w związku z tym nie jest w stanie robić notatek. Próbując przeczytać tekst, wytęża wzrok i mruży oczy, a w tym czasie jego rówieśnicy dawno zdążyli zapisać ćwiczenie i być może nawet nauczyciel napisał już kolejne. Duża wada wzroku sprawia, że uczeń ma też problem z pisaniem w zeszycie, pochyla więc głowę, narażając się na skrzywienie kręgosłupa. Zdarza się, że u takich dzieci występują objawy zbliżone do dysleksji czy dysgrafii – przestawiają litery lub sylaby w słowach, mylą cyfry i litery. Z uwagi na zły wzrok dziecko może także unikać ćwiczeń fizycznych, np. zabaw z piłką lub jazdy na rowerze. Zdarza się też, że jedno oko ma większą wadę, dziecko wtedy, chcąc widzieć wyraźniej, zamyka to słabsze i wytęża lepiej widzące, co może pogłębiać wadę, jako że oszczędzane oko mniej pracuje. Uczeń dalekowzroczny wprawdzie nie ma problemów z czytaniem informacji z tablicy, jednak z pisaniem w zeszycie i odczytywaniem z bliska pisanego tekstu – tak. Dalekowzroczność utrudnia też wykonywanie wielu zajęć, których zadaniem jest ćwiczenie motoryki małej – rysowanie, kolorowanie, pisanie po śladzie, wycinanie, układanie puzzli, nawlekanie koralików i inne.

Na co zwrócić uwagę? Twoje dziecko może mieć wadę wzroku, jeśli:

• Odrabiając lekcje „pisze nosem”, czytając zbliża książkę do twarzy, pochyla się mocno nad ekranem komputera lub odwrotnie – pisząc i czytając odsuwa książkę czy zeszyt na jak największą odległość.
• Ma problem z poprawnym pisaniem, myli litery i cyfry.
• Ma braki w zeszytach, jego notatki z lekcji są urywane.
• Ma problemy z koncentracją w szkole – może to także wynikać z problemów ze wzrokiem. Jeśli bowiem dziecko nie widzi wystarczająco wyraźnie, traci zainteresowanie tym, co dzieje się na lekcji.
• Nie lubi rysować, a jego rysunki przypominają rysunki dużo młodszego dziecka.
• Niechętnie bawi się drobnymi elementami, typu klocki czy puzzle, nie lubi zajęć manualnych – zaburzona jest koordynacja ręka-oko.
• Mruży oczy, pociera je, zaciska powieki, może też zasłaniać jedno oko przyglądając się jakiemuś oddalonemu obiektowi.
• Nie lubi zabaw w odczytywanie numerów autobusów, tramwajów, informacji z billboardów.
• Unika gry w piłkę, badmintona, tenisa, ping ponga.
• Niechętnie wsiada na rower.
• Ma problem z utrzymaniem równowagi.
• Oglądając telewizję siada jak najbliżej odbiornika, a w kinach zawsze prosi o miejsca blisko ekranu.
• Preferuje filmy z lektorem czy dubbingiem od tych z napisami (nawet w starszym wieku).
• Skarży się na częste bóle i zawroty głowy.
• Ma zaczerwienione i podrażnione oczy, od częstego mrugania i zaciskania powiek.

Jeśli zauważysz kilka takich sygnałów, udajcie się jak najszybciej do okulisty. Niezbędne będzie bowiem dokładne zbadanie wzroku i zdiagnozowanie wady, a także wybór odpowiednich szkieł korekcyjnych. Tu może pojawić się problem – dzieci często niechętnie zakładają okulary, a noszenie soczewek kontaktowych to dość odpowiedzialne zadanie – wymaga bowiem zachowywania ścisłej higieny i dobrej organizacji. Dziecko musi pamiętać, żeby soczewki wyjąć z oczu przed snem, powinno także umieć odpowiednio je pielęgnować. Regularna wymiana soczewek na nowe to już wspólne zadanie, powinni nad tym czuwać rodzice. Choć dziś lekarze nie odradzają dzieciom noszenia soczewek, warto taką decyzję przedyskutować zarówno z lekarzem, jak i z samym młodym człowiekiem.

Zadbaj o zdrowe oczy:

• Jeśli pracujesz przy komputerze, rób przerwy co godzinę, a nawet co pół. Oderwij wzrok od monitora, popatrz w okno, najlepiej na zieleń.
• Nie czytaj na tablecie czy telefonie – przekonaj się z powrotem do papierowych książek. Jeśli wolisz elektroniczne urządzenia, spraw sobie czytnik z odpowiednim oprogramowaniem, przyjazny dla oczu.
• Zadbaj o dobre źródło światła – nie czytaj w półmroku. Unikaj też czytania w pełnym słońcu.
• Regularnie wietrz pomieszczenia, w których przebywasz. Zadbaj o odpowiednią wilgotność powietrza.
• Noś okulary korekcyjne zgodnie z zaleceniami lekarza – jeśli masz nosić je stale, nie trzymaj ich w futerale czy kieszeni, nawet jeśli uważasz, że źle w nich wyglądasz. Dzieci, nawet z wadą wzroku, są bystrymi obserwatorami i zwykle naśladują przede wszystkim te zachowania i zwyczaje, których nie powinny!
• Pielęgnuj soczewki kontaktowe zgodnie z zaleceniami. Pamiętaj, że soczewki mają określony czas użytkowania, np. miesiąc – nie noś ich dłużej!
• Miej zawsze pod ręką okulary na zmianę, nawet jeśli preferujesz soczewki.
• Nie zaniedbuj regularnych wizyt u okulisty.
• Chroń oczy przed słońcem – noś okulary z filtrem przeciwsłonecznym, nie wpatruj się w słońce.
• Unikaj silnych źródeł światła, np. reflektorów, które mogą zaświecić Ci prosto w oczy, na koncertach czy zabawach. Jako rodzic, protestuj, jeśli w szkole Twojego dziecka chcą urządzić zabawę z migającymi światłami.
• Unikaj palenia papierosów – w ten sposób dasz też przykład swojemu dziecku.
• Dbaj o zdrową dietę, bogatą w warzywa i owoce, a także nabiał i ryby.