Na czym polega terapia podciśnieniowa stopy cukrzycowej?

Terapia podciśnieniowa (negative pressure wound therapy) jest obecnie uważana za jedną z najskuteczniejszych metod leczenia ran i coraz częściej stosowana jest w praktyce klinicznej. Na czym polega i jak wygląda wykorzystanie terapii podciśnieniowej w leczeniu zespołu stopy cukrzycowej?

Czym jest terapia podciśnieniowa?- negative pressure wound therapy (NPWT)

Terapia podciśnieniowa, to jak sama nazwa wskazuje, nowoczesna metoda terapii, którą stosuje się głównie w przypadku ran przewlekłych. Historia terapii podciśnieniowej sięga początków XX w., kiedy to powstały pierwsze urządzenia wykorzystujące podciśnienie w leczeniu słabo gojących się ran. Do terapii wykorzystuje się specjalne urządzenie, które generując próżnię, wytwarza w obrębie rany ujemne ciśnienie – podciśnienie. Dzięki terapii podciśnieniowej możliwe jest nie tylko osuszanie rany przez ciągłe odsysanie wysięku, lecz także stworzenie mikrośrodowiska, sprzyjającego procesowi gojenia.

NPWT – jak to działa?

Na powierzchni rany zostaje umieszczona ściśle dopasowana, jałowa gąbka poliuretanowa, do której podłączamy dren. Dren odprowadza nadmierny wysięk do kanistra przypiętego do urządzenia NPWT. W nowocześniejszych modelach nie ma już kanistra – opatrunek okrywający ranę sam neutralizuje wydzielinę. W zestawie znajduje się także urządzenie generujące podciśnienie. Swoim rozmiarem przypomina niewielką torebkę, cechuje się dużą mobilnością i nie ogranicza znacząco swobody pacjentów.

Szczelność środowiska ran zapewnia folia, która jest ściśle przyklejana nie tylko do gąbki znajdującej się na ranie, ale także na skórę w okolicy rany. Dzięki niej, nie ma opcji przedostania się bakterii do dna rany.

Leczenie ran przewlekłych – korzyści zastosowania terapii podciśnieniowej

Stosowanie NPWT niesie ze sobą wiele korzyści zarówno dla chorego, jak i personelu medycznego. Wysięk z rany, na której jest opatrunek podciśnieniowy, jest mniej obfity i nie ma ryzyka, że dojdzie do skażenia pościeli bądź otoczenia chorych. Usprawnia to pracę personelu medycznego oraz zwiększa komfort pacjenta.

Pressure therapy nie tylko przyśpiesza gojenie rany, ale także zapewnia lepszą jakość nowo wytworzonej tkanki.

Opatrunki podciśnieniowe tworzą szczelne, zamknięte środowisko rany, co niweluje wzrost bakterii, zmniejsza ilość bakterii mogących dostać się do rany oraz ogranicza ryzyko zakażenia szpitalnego – kontakt ran pacjenta z środowiskiem zewnętrznym jest minimalny i występuje tylko przy zmianie opatrunku. Jeśli opatrunki są zmieniane prawidłowo, nie ma możliwości infekcji. Rany goją się we właściwym tempie, nie występuje nieprzyjemny zapach czy owrzodzenia.

Terapia z użyciem podciśnienia daje możliwość przeniesienia części leczenia ze szpitala do ambulatorium – chory musi przychodzić jedynie na zmiany opatrunku.

Terapia podciśnieniowa zmniejsza także obrzęk i zastoje żylne. Dochodzi do wytwarzania nowych naczyń krwionośnych, co poprawia przepływ krwi i zdolność migracji komórek gojenia.

Jakie są wskazania i przeciwwskazania do stosowania negative pressure wound therapy (npwt)?

Leczenie ran za pomocą opatrunków podciśnieniowych nie ma sztywnych zasad co do wskazań zastosowania. Każdy przypadek musi być rozpatrzony indywidualnie, ale z pewnością tego typu terapia sprawdzi się w przypadku gojenia rany pooperacyjnej czy leczenia zespołu stopy cukrzycowej (diabetic foot).

Wskazania

Podczas leczenia ran takich jak: owrzodzenia podudzi, ran w obrębie stopy, odleżyn, owrzodzeń żylnych, ran pooperacyjnych czy ran o podłożu zespołu stopy cukrzycowej. Leczenie podciśnieniem może zostać także wykorzystane w przypadku osób z chorobami nowotworowymi, gdzie proces gojenia jest utrudniony.

Przeciwwskazania

Klasycznie, za przeciwwskazanie do założenia opatrunku podciśnieniowego przyjmuje się chorobę nowotworową, lecz w zależności od indywidualnego przypadku taka terapia może być jak najbardziej zastosowana. Terapii podciśnieniowej nie powinno się stosować w ranie, gdzie występuje tkanka martwicza bądź pacjent ma problemy z krzepnięciem krwi.

Przeciwwskazaniem do wdrożenia terapii NPWT będzie także obecność tkanki martwiczej w ranie – przed założeniem opatrunku, martwa tkanka powinna zostać usunięta przez chirurga, gdyż nie jest możliwe jej uratowanie.

Koszty NPWT

Mimo że koszty opatrunku podciśnieniowego będą oczywiście większe niż zwykłego, to jego zastosowanie może okazać się dużo bardziej skuteczne. Proces leczenia pacjenta przy pomocy opatrunków podciśnieniowych jest znacznie wydajniejszy, szybszy i w mniejszym stopniu angażuje zarówno lekarza, jak i resztę personelu medycznego. Z tego względu, w skali krajowej, opatrunki podciśnieniowe wypadają znacznie korzystniej niż zwykłe – proces leczenia trwa krócej, pacjent mniej czasu spędza w szpitalu, dzięki czemu ma także mniejszą szansę na złapanie zakażeń.

Stopa cukrzycowa (diabetic foot) – leczenie ran przewlekłych, leczenia stopy cukrzycowej

Stopa cukrzycowa (ang. diabetic foot) to wyjątkowo nieprzyjemne powikłanie przewlekłej, nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej cukrzycy, zwykle objawiające się poprzez liczne owrzodzenia. W skrajnych przypadkach pojawia się rozległe zakażenie, rozprzestrzeniające się na tkanki kości stopy, szybko postępujące i wyniszczające tkanki. W takiej sytuacji może nawet wystąpić konieczność amputacji stopy – są to jednak przypadki bardzo rzadkie.

Stopa cukrzycowa jest powikłaniem dotykającym mniej więcej 6-10% chorych na cukrzycę, a jeśli chodzi o liczbę amputacji kończyn z powodu martwicy wywołanej cukrzycowymi powikłaniami, Polska figuruje w niechlubnej czołówce Europy.

Objawy – zespół stopy cukrzycowej

Do wczesnych objawów pacjentów ze stopą cukrzycową zalicza się: owrzodzenie w obrębie stopy, zaczerwienienie okolicy rany, niemiły zapach, obrzęki w ranie, sączącą wydzielinę. Objawom towarzyszy ból, jednak tylko na początku – zespół stopy cukrzycowej zwykle szybko postępuje i wkrótce, gdy dojdzie do martwicy tkanek, nie będzie odczuwalny. Jest to podwójne zagrożenie dla chorego, gdyż w wyniku zaniku czucia bólu, temperatury czy dotyku, nie rejestruje objawów świadczących o dalszym rozwoju rany i postępowaniu choroby.

Zastosowanie terapii podciśnieniowej w leczeniu stopy cukrzycowej

Zastosowanie opatrunków podciśnieniowych świetnie sprawdzi się w przypadku chorych ze stopą cukrzycową. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie leczenie pomocnicze, służące do zabezpieczenia i wygojenia rany na stopie, nie zaś do leczenia samej cukrzycy. Wystąpienie u pacjenta zespołu stopy cukrzycowej zwykle jest spowodowane nieuregulowaną glikemią i długo nieleczoną cukrzycą, a ten problem musi zostać rozwiązany za pomocą leków, a nie opatrunku. Terapia podciśnieniem usprawni proces gojenia ran przewlekłych u cukrzyków, które z reguły należą do trudno gojących się ran, a także zahamuje proces martwicy i zakażenia tkanek stopy, chroniąc pacjenta przed amputacją kończyny.