Jak wygląda badanie dna oka?

Badanie dna oka to bezbolesne i mało inwazyjne badanie, które pozwala ocenić stan tylnego odcinka oka. Lekarz okulista przeprowadzający takie badanie będzie w stanie ocenić m.in. stan siatkówki, naczynek krwionośnych, plamki żółtej oraz tarczy nerwu wzrokowego. Badanie dna oka nazywane bywa także wziernikowaniem dna oka lub oftalmoskopią.

Warto podkreślić, że bywa ono przydatne w diagnostyce nie tylko chorób okulistycznych – konkretne wyniki mogą bowiem wskazywać na cukrzycę, lub nadciśnienie tętnicze. Z tego też powodu skierowanie do wykonania badania dna oka wydają nie tylko okuliści, ale i kardiolodzy oraz diabetolodzy, lekarze rodzinni.

Wskazania do wykonania badania dna oka

Lekarze kierują swoich pacjentów na wykonanie badania dna oka przede wszystkim wtedy, gdy występują u nich takie zaburzenia widzenia, jak problemy z ostrością wzroku, czy też nieprawidłowe widzenie barw, ubytki w polu widzenia. Podobnie sytuacja wygląda widzenie jednym okiem, jest dużo słabsze, niż drugim, lub gdy rozpoznane zostanie u pacjenta nieprawidłowe widzenie różnej wielkości przedmiotów.

W podstawowej wersji badanie takie wykonywane jest za pomocą specjalistycznego wziernika – oftalmoskopu. Za jego pomocą dno oka oświetlane jest specjalną wiązką światła, co pozwala lekarzowi dokładnie ocenić stan narządu wzroku swojego pacjenta. Strumień światła może w każdej chwili zostać zredukowany tak, aby jak najbardziej odpowiadać potrzebom badania. Badanie pozwala przyjrzeć się strukturze ciała szklistego, ale także obwodowej części siatkówki, czy też plamki żółtej.

Wskazaniem do wykonania badania dna oka są nie tylko dolegliwości okulistyczne i problemy ze wzrokiem, ale także nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, czy też cukrzyca. Ponadto często kieruje się na nie osoby po przebytym udarze mózgu.

Jak wygląda badanie dna oka?

Przed badaniem dna oka lekarz specjalista wybierze jeden z trzech sposobów jego przeprowadzenia. Metodę badania dobiera on odpowiednio dla konkretnego pacjenta – każda z nich wygląda jednak nieco inaczej.

• wziernikowanie bezpośrednie to jedna z najczęściej wybieranych metod badania dna oka. Polega ono na oświetleniu dna oka za pomocą oftalmoskopu. Urządzenie to zaopatrzone jest w specjalny okular, dzięki czemu lekarz jest w stanie obejrzeć obraz dna oka w kilkunastokrotnym powiększeniu.
• wziernikowanie pośrednie wykonywane jest za pomocą wziernika fisona. Okulista zakłada specjalny kask, na którym znajduje się źródło światła, a także specjalne soczewki, które przekazują obraz dna oka.
• funduskamer Non-Mydriatic to najnowocześniejsza metoda pozwalająca na kompleksowe badanie dna oka. Wykonujący takie badanie lekarz uzyskuje wysokiej jakości kolorowe zdjęcie dna oka, nie ma też konieczności korzystania z kropel na powiększenie źrenicy. Niestety, badanie dna oka tego typu z reguły przeprowadzone może być tylko u osób, których szerokość źrenicy jest nie mniejsza, niż 2.5mm.

To, ile trwa badanie dna oka, zależy między innymi od dobranej przez lekarza metody. Jest to jednakże badanie stosunkowo krótkie – zazwyczaj trwa nie więcej, niż około 10 minut.

Badaniu dna oka często towarzyszy również wykonanie angiografii.

Jakie choroby potrafi wykryć badanie dna oka?

Badaniem dna oka można wykryć naprawdę wiele zróżnicowanych chorób. Wymienić tu można zarówno różnorakie choroby plamki, jak i zupełnie inne schorzenia. Pośród nich warto wspomnieć, chociażby o następujących dolegliwościach:

• jaskra,
• odklejenie siatkówki,
• krwawienie z siatkówki,
• stany zapalne,
• AMD (degeneracja plamki związana z wiekiem).

Badanie dna oka pozwala wykryć także choroby niepowiązane bezpośrednio z narządem wzroku, takie jak na przykład:

• anemia,
• guz mózgu,
• białaczka,
• nadciśnienie.

Jest to więc bardzo kompleksowe badanie, z którego korzystają nie tylko okuliści. Sprawdź nasz powiązany artykuł związany z częstym mruganiem i zaciskaniem oczu u dorosłych.

W jaki sposób przygotować się do badania dna oka?

Badanie dna oka nie wymaga specjalnych przygotowań, niemniej jednak, aby dało one prawidłowe wyniki, należy pamiętać o konieczności zastosowania kropel z atropiną. Ponieważ rozszerzenie źrenicy oka (tym właśnie skutkuje podanie atropiny) powoduje gorsze widzenie, należy zrezygnować z prowadzenia pojazdów, a ponadto na badanie dna oka warto udać się z osobą towarzyszącą.

Pamiętać należy jednocześnie, że lekarz, który wykonuje badanie dna oka, powinien mieć pełną wiedzę dotyczącą doświadczanych przez pacjenta chorób czy schorzeń. Podczas wywiadu lekarskiego prowadzonego przez okulistę należy więc zgodnie z prawdą odpowiadać na poszczególne pytania – pozwoli to szybciej znaleźć przyczynę doświadczanych kłopotów zdrowotnych. Zapraszamy do naszej poradni okulistycznej w Warszawie.

Czy kobietę w ciąży można poddać badaniu dna oka?

Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do wykonania badania dna oka. Ofatimoskopia jest bowiem badaniem bardzo bezpiecznym – dotyczy to zarówno samej matki, jak i jej nienarodzonego dziecka.

Co więcej, dno oka powinno być przebadane u kobiety w ciąży, jeśli cierpi ona na krótkowzroczność. Szczególnie zalecane jest to u pacjentek, u których wada wzroku wynosi powyżej 7 dioptrii. Pozwoli to wykryć poważne choroby siatkówki – a niestety, kobiety z taką wadą wzroku są w grupie ryzyka jej odwarstwienia w trakcie porodu. Z tego też powodu wykrycie niepokojących objawów stanowi wskazanie do wykonania cesarskiego cięcia. Wykonanie badania dna oka i wczesne wykrycie czynników ryzyka znacząco zmniejsza możliwość komplikacji podczas porodu.

Badanie dna oka u dziecka

Dno oka może także zostać zbadane w bezpieczny sposób u najmłodszych pacjentów. Co więcej – jego wykonanie  zleca się także u niemowląt, a nawet wcześniaków – szczególnie, gdy wykryta zostanie retinopatia we wczesnym stadium. Badanie dna oka zostaje następnie powtórzone po ukończeniu przez dziecka 8 oraz 12 tygodnia życia.

Również w przypadku zeza, a także nagłego pogorszenia jakości widzenia zalecane jest wykonanie u dziecka oftalmoskopii. Samo badanie, podobnie jak w przypadku dorosłych, jest bezbolesne, niemniej jednak zakropienie oczu atropiną wywołać może nieprzyjemne pieczenie. Z tego też powodu zaleca się, podanie kropli na około 45-60 minut przed rozpoczęciem samego badania (uspokojenie dziecka, poza tym lek działa z opóźnieniem)

Badanie dna oka – przeciwwskazania i działania niepożądane

Pomimo iż badanie dna oka jest w stanie z dużą skutecznością wykryć choroby nerwu wzrokowego, czy też naczyń krwionośnych znajdujących się w oku, może powodować pewne negatywne objawy. Najczęściej są one związane z podaniem kontrastu przy niektórych badaniach dna oka – zdjęcie funduskamerą. Na szczęście nie pojawiają się one zbyt często. Potencjalne skutki uboczne badania dna oka to między innymi bóle głowy, nudności, a także wymioty. Nie występują poważne przeciwwskazania do wykonania takiego badania, jednak osoby uczulone na kontrast powinny zgłosić ten fakt lekarzowi. Ponadto, zwłaszcza w przypadku, gdy badanie wykonywane będzie w słoneczny dzień, warto zabrać ze sobą okulary przeciwsłoneczne. Podawana przed badaniem atropina może bowiem wywołać nadwrażliwość na promienie słoneczne. Jest to oczywiście, sytuacja przejściowa, która powinna minąć stosunkowo szybko.