Czym jest nietrzymanie moczu?

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) to bardzo powszechny problem zdrowotny, który dotyka ok 2,5 mln Polaków. Czym jest inkontynencja, jakie są jej rodzaje, jak sobie z nią radzić?

Czym jest nietrzymanie moczu?

Nietrzymanie moczu to mimowolne oddawanie moczu, którego nie jesteśmy w stanie kontrolować. Przyczyn nietrzymania moczu może być wiele. U kobiet są to najczęściej:

• okres okołomenopauzalny, który związany jest z obniżeniem się poziomu estrogenów (żeńskich hormonów płciowych);
• liczne porody naturalne;
• rozległe nacięcie krocza podczas porodu;
• przebyte zabiegi ginekologiczne.

Należy dodać, iż kobiety dwukrotnie częściej cierpią na nietrzymanie moczu niż mężczyźni. Wśród mężczyzn najczęstszą przyczyną inkontynencji jest zabieg prostatektomii, który polega na usunięciu gruczołu krokowego.

Niezależnie od płci, przyczyną nietrzymania moczu są choroby towarzyszące, np.:

• infekcje w obrębie układu moczowego;
• choroby przewlekłe (m.in. cukrzyca, choroba Parkisona i Alzheimera);
• zażywanie niektórych leków (m.in. tych o działaniu moczopędnym);
• neurogenna dysfunkcja pęcherza;
• mechaniczne uszkodzenie zwieracza i cewki;
• wady rozwojowe;
• udar mózgu;
• uszkodzenie rdzenia kręgowego;
• otyłość brzuszna.

Jakie są rodzaje nietrzymania moczu?

Najczęściej występującym typem schorzenia jest wysiłkowe NTM. Zazwyczaj jest wynikiem osłabienia lub uszkodzenia mięśni dna miednicy lub zwieracza cewki moczowej. Naglące nietrzymanie moczu z parcia wynika często z nadczynności mięśni kontrolujących pęcherz. Natomiast NTM z przepełnienia narządu gromadzącego mocz.

Do rzadziej występujących rodzajów inkontynencji zalicza się:

• moczenie nocne – jest określeniem nietrzymania moczu podczas snu;
• ciągłe nietrzymanie moczu – spowodowane problemem z pęcherzem od urodzenia lub w wyniku urazu;
• przejściowe – będące skutkiem infekcji dróg moczowych czy efektem ubocznych przyjmowania niektórych leków);
• pozacewkowe – związane z wyciekiem np. przez przetokę pęcherzowo-moczową;
• z przepełnienia – wynikające z braku możliwości całkowitego opróżnienia pęcherza.

W przypadku wysiłkowego NTM wyróżnia się trzy stopnie nietrzymania moczu:

• I stopień – do niekontrolowanego wycieku dochodzi w wyniku szybko wzrastającego ciśnienia w jamie brzusznej. Mimowolne oddawanie moczu może nastąpić na przykład podczas kichania czy kaszlu.
• II stopień – do mimowolnego popuszczania może dojść nie tylko pod wpływem dużego wysiłku fizycznego (np. dźwigania ciężkich rzeczy), ale też w trakcie spaceru, biegania lub wchodzenia po schodach.
• III stopień – problemy z niekontrolowanym oddawaniem moczu przybierają na sile. Mogą pojawić się przy wykonywaniu praktycznie każdej czynności. Do bezwiednego wycieku dochodzi często w pozycji leżącej lub podczas stania.

Jakie są metody leczenia nietrzymania moczu?

Nietrzymanie moczu jest nieprawidłowym objawem, dlatego zawsze należy to skonsultować z lekarzem. Nigdy nie możemy uznawać tego za „normę”, nawet wśród osób w podeszłym wieku, należy dążyć do ustalenia przyczyny. Zanim lekarz ginekolog czy urolog zaleci odpowiednie leczenie, należy przeprowadzić dokładną diagnostykę. Do wywiadu lekarz może dołączyć badanie urodynamiczne, posiew moczu, badanie USG czy próbę kaszlową. Im dokładniejsza będzie diagnostyka, tym łatwiej będzie dobrać skuteczne leczenie.

Na wczesnym etapie choroby bardzo często pomocna może okazać się zmiana stylu życia, np. zaprzestanie picia alkoholu, palenia, zmniejszenie masy ciała lub wdrożenie codziennej aktywności fizycznej.

Przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu ważne jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, czyli stosowanie ćwiczeń mięśni Kegla. W wielu przypadkach ćwiczenia te w połączeniu ze zmiana stylu życia, dają zadowalające efekty. Niekiedy, pacjentka nie może sama wykonywać tych ćwiczeń w wystarczającym stopniu, wówczas elektrostymulacja może być bardzo pomocna w napinaniu mięśni. Podczas takiego zabiegu w pochwie pacjentki umieszcza się stymulator, którego zadaniem jest generowanie rytmicznych impulsów. Impulsy te stymulują nerwy, które pobudzają mięśnie dna miednicy do skurczów. Efektem elektrostymulacji jest więc zwiększenie siły i napięcia mięśni odpowiedzialnych za prawidłową mikcję.

Leczenie chirurgiczne w przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu, najczęściej polega na wprowadzeniu taśmy podtrzymującej cewkę moczową. Są to tzw. zabiegi pętlowe wykonywane w znieczuleniu. Są mało inwazyjne i pozwalają na szybki powrót do sprawności. Szacuje się, że skuteczność tych zabiegów wynosi ok. 80%.

Inną metodą chirurgiczną jest operacja sposobem Burcha. Polega ona na podniesieniu szyi pęcherza moczowego i umocowanie jej za pomocą szwów do tzw. więzadła Coopera. Stabilizuje to położenie cewki moczowej. Skuteczność zabiegu szacuje się na ok. 70-80%.

Laseroterapia to mało inwazyjna metoda leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu. Wiązka lasera zwiększa napięcie struktur dna miednicy, pobudza syntezę kolagenu, dzięki czemu epizody nietrzymania moczu pojawiają się znacznie rzadziej. Skuteczność laseroterapii wynosi ponad 80%.

Jak zabezpieczyć się w przypadku nietrzymania moczu?

Obecnie na rynku dostępny jest bardzo szeroki asortyment produktów na nietrzymanie moczu. Począwszy od niewielkich wkładek, poprzez majtki chłonne po produkty o największej absorbcji, tj. pieluchomajtki. W przypadku kropelkowego nietrzymania moczu wystarczającym rozwiązaniem mogą być wkładki urologiczne o małej chłonności. Są one cienkie i superdyskretne. Jeżeli okażą się za mało chłonne, można zastanowić się nad produktami większymi, a co za tym idzie bardziej chłonnymi. W ofercie marek takich jak Seni, Tena czy Hartmann pacjenci mogą znaleźć odpowiedni produkt dostosowany do stopnia nietrzymania moczu. Wśród specjalistycznych wkładek znajdziemy te dedykowane dla kobiet i mężczyzn. Różnią się one kształtem oraz budową. Wkładki urologiczne dla kobiet to produkty z serii Seni Lady, Tena Lady czy Molicare Lady Pad. Panowie dedykowanych produktów mogą szukać wśród męskich wkładek urologicznych np. Tena Men, Seni Man czy Molicare Men Pad.

Warto tutaj wspomnieć, iż profesjonalne produkty na nietrzymanie moczu są znacznie bardziej skuteczne od drogeryjnych wkładek czy podpasek. Posiadają bardziej skuteczny wkład chłonny, który przede wszystkim zapewnia dłuższe poczucie suchości. Są idealnie dopasowane do budowy ciała, posiadają dodatkowe zabezpieczenia, co eliminuje niepożądane wycieki boczne i przeciekanie. Ważną cechą wkładek urologicznych jest także fakt, iż posiadają superabsorbent Odour Stop, który zapobiega powstawaniu nieprzyjemnego zapachu.

Jeżeli wkładki na nietrzymanie moczu okażą się produktem niewystarczającym, warto pomyśleć nad zakupem majtek chłonnych. To doskonałe rozwiązanie dla osób aktywnych, pragnących zachować dyskrecję oraz wygodę użytkowania. Majtki chłonne dla seniorów sprawdzą się podczas ćwiczeń rehabilitacyjnych czy w czasie dłuższej podróży. Miękkie i oddychające majtki chłonne zakładane są jak zwykła bielizna i gwarantują długotrwałą ochronę. Mogą być stosowane przy inkontynencji moczowej o różnym stopniu.

Majtki chłonne są o różnej chłonności, mogą być uniwersalne lub przeznaczone dla mężczyzn lub kobiet. Często występują również w wersji kolorystycznej, np. Seni Lady Pants lub Tena Men Pants.

Nietrzymanie moczu wśród pacjentów ciężko chorych, leżących zazwyczaj przyjmuje postać ciężką lub bardzo ciężką. W takich przypadkach niewystarczającą ochroną mogą być wkładki i majtki chłonne. Wówczas należy zaopatrzyć chorego w pieluchomajtki zapinane na rzepy. Dzięki wysokiej absorbcji wilgoci doskonale sprawdzą się w przypadku pacjentów o ograniczonej mobilności lub unieruchomionych, np. po operacji lub w trakcie rekonwalescencji. Będą też odpowiednim produktem dla osób w podeszłym wieku, z demencją, chorujących przewlekle i stale leżących, a także wszystkich innych osób, które nie są w stanie poruszać się samodzielnie i załatwiać swoich potrzeb fizjologicznych. Oferowane są w różnych rozmiarach oraz stopniach chłonności, przez co każda osoba z problemem nietrzymania moczu lub kału (niekontrolowanego wydalania) znajdzie odpowiedni produkt dla siebie.

Refundacja środków chłonnych dla kogo, jak ją uzyskać?

Produkty na nietrzymanie moczu objęte są refundacją. W ramach zlecenia na Narodowy Fundusz Zdrowia można zakupić: pieluchomajtki, majtki chłonne, pieluchy anatomiczne, wkładki urologiczne i podkłady chłonne. Produkty te dostępne są w różnych rozmiarach i o różnym stopniu chłonności. Do zakupu w ramach refundacji NFZ ma prawo każdy ubezpieczony pacjent, jeżeli lekarz zdecyduje o konieczności stosowania przez niego wyrobów chłonnych oraz spełnia kryteria refundacyjne. W ramach limitu chory może zakupić do 90 sztuk na miesiąc, w tym pieluchomajtki na rzepy, majtki chłonne, wkładki urologiczne oraz podkłady higieniczne. Lekarzem upoważnionym do wystawienia zlecenia jest m.in. lekarz rodzinny, lekarz POZ, lekarz ze specjalizacją w chirurgii, onkologii, urologii, geriatrii, rehabilitacji, położnictwa i ginekologii czy pediatrii.

Od stycznia 2023 roku, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 27.10.2022 r. zmieniającym Rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz.U. 2021 poz. 1691), od dnia 1.01.2023r. dla kodu P.100 i P.101 uszczegółowiono kategorię wyrobów chłonnych podlegających refundacji, a także wprowadzono dodatkowy limit finansowania. Dzięki uchwalonym zmianom, pacjenci znacznie zyskają na refundacji, poniosą mniejsze koszty na zakup wyrobów chłonnych. Więcej szczegółów dotyczących zmian w refundacji znajda Państwo tutaj.

W związku ze zmianami dotyczącymi zmian limitów finansowania NFZ, produkty zostały podzielone na trzy grupy w zależności od chłonności:

• Do pierwszej grupy z limitem finansowania 1 zł należą produkty o minimalnej chłonności 450g. Są to wkładki urologiczne oraz jednorazowe podkłady chłonne;
• Do drugiego limitu finansowania, który wynosi 1,70zł/szt. przypisane zostały majtki chłonne o minimalnej chłonności 1000g, pieluchy anatomiczne o minimalnej chłonności 1400g oraz pieluchomajtki o minimalnej chłonności 1400g;
• Do trzeciej grupy z limitem finansowania 2,30 zł zaliczamy majtki chłonne o minimalnej chłonności 1400g oraz pieluchomajtki o minimalnej chłonności 2500g.

Wysokość udziału własnego pacjenta wynosi 30% do limitu oraz różnicę ponad limit.¹

Powyższy tekst powstał przy współpracy sklepu Chłonne24. Firma Chłonne24 specjalizuje się w sprzedaży i doborze produktów chłonnych dla osób z NTM. Posiada doświadczenie i specjalistyczną wiedzę w doborze odpowiednich produktów chłonnych. Chłonne24 realizuje także zlecenia w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

¹ Zgodnie z obowiązującym na dziś rozporządzeniem Ministra Zdrowia: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220002319/O/D20222319.pdf